Việc cho bé ăn gia vị là một trong những vấn đề khiến nhiều bậc cha mẹ băn khoăn, đặc biệt trong giai đoạn bé tập ăn dặm và phát triển vị giác. Gia vị không chỉ giúp món ăn thêm hấp dẫn, kích thích cảm giác thèm ăn của bé mà còn hỗ trợ phát triển hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch nếu được sử dụng đúng cách và đúng liều lượng theo từng độ tuổi. Vậy có nên cho bé ăn gia vị không, và cách nêm gia vị cho bé theo từng giai đoạn phát triển như thế nào để đảm bảo an toàn và khoa học? Hãy cùng Mămmy phân tích dựa trên góc nhìn dinh dưỡng chuẩn để mẹ tự tin đưa ra quyết định đúng cho sức khỏe và khẩu vị của con nhé!
Có nên nêm gia vị cho bé ăn không?
Việc có nên nêm gia vị cho bé hay không phụ thuộc rất nhiều vào độ tuổi và sự phát triển hệ tiêu hóa của trẻ. Để có thể đưa ra quyết định đúng đắn, các mẹ cần hiểu rõ về hai hệ thống quan trọng trong giai đoạn phát triển ở bé, đó là thận và vị giác, bởi chính việc cho bé ăn gia vị sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hai hệ thống này.
Ảnh hưởng của gia vị đối với thận
Các chuyên gia nhi khoa uy tín từ tổ chức như WHO, Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) đều khuyến cáo rằng trẻ dưới 1 tuổi tuyệt đối không nên ăn muối, nước mắm hay các gia vị mặn. Vì lúc này, thận của bé vẫn còn non yếu và chưa hoàn thiện chức năng lọc, đào thải các chất điện giải dư thừa, đặc biệt là natri trong muối.
Nếu mẹ cho bé ăn quá nhiều muối, thận của bé sẽ phải làm việc quá sức, lâu dần có thể gây tổn thương và ảnh hưởng sức khỏe sau này. Hơn nữa, lượng natri mà bé cần đã được cung cấp đủ qua sữa mẹ hoặc sữa công thức cùng với lượng natri tự nhiên có trong thực phẩm ăn dặm như thịt, trứng, rau củ.
Ảnh hưởng của gia vị đối với vị giác
Giai đoạn ăn dặm là “thời điểm vàng” để hình thành và làm quen với các vị thức ăn khác nhau cho bé, bởi vị giác của trẻ lúc này rất nhạy bén và dễ tiếp nhận hương vị mới. Mẹ nên để bé làm quen với hương vị tự nhiên như vị ngọt thanh trong rau củ quả hay vị đậm đà từ thịt thay vì thêm muối hay đường vào thức ăn. Việc nêm nếm gia vị mặn, ngọt sớm sẽ làm biến đổi khẩu vị nguyên thủy của bé, khiến bé quen với món đậm đà và khó chấp nhận thức ăn nhạt hoặc tự nhiên sau này. Đây cũng là nguyên nhân hình thành thói quen ăn mặn, ăn ngọt, tạo tiền đề tăng nguy cơ cao huyết áp, bệnh thận và béo phì khi bé lớn lên.
Cách nêm gia vị đúng theo độ tuổi của bé
Việc nêm gia vị cho bé không phải là chuyện làm ngay một lần mà là quá trình giới thiệu dần dần, từ vị nguyên bản tự nhiên đến những gia vị nhẹ nhàng, giảm mặn và có kiểm soát.
Giai đoạn bé từ 6 đến 12 tháng
Trong giai đoạn này, mẹ nên ưu tiên cho bé ăn những món giữ nguyên được hương vị tự nhiên của thực phẩm để bảo vệ thận và giúp vị giác bé phát triển toàn diện. Mẹ có thể sử dụng các loại dầu ăn dặm lành mạnh như dầu olive nguyên chất (Extra Virgin), dầu cá hồi, dầu gấc hoặc bơ lạt không muối. Những loại dầu này không chỉ cung cấp năng lượng cần thiết mà còn hỗ trợ bé hấp thu tốt các vitamin tan trong dầu. Việc dùng dầu ăn dặm phù hợp sẽ giúp bổ sung dưỡng chất thiết yếu, góp phần phát triển trí não và thể chất cho bé trong giai đoạn ăn dặm một cách hiệu quả và an toàn.
Ngoài ra, mẹ có thể thêm một lượng rất nhỏ những gia vị tự nhiên như gừng, tỏi, hành lá (nên bỏ ra khi nấu xong), hoặc thỉnh thoảng một chút bột phô mai tách muối để kích thích khứu giác và sự thèm ăn của bé. Các loại rau thơm như húng quế, ngò rí cũng giúp bé làm quen đa dạng với các hương vị mới.
Giai đoạn bé từ 12 đến 24 tháng tuổi
Khi bé bước sang tuổi thứ nhất, các cơ quan dần phát triển ổn định hơn, mẹ có thể bắt đầu cho bé làm quen với gia vị nhưng với nguyên tắc “giảm mặn tối đa”. Các loại bột nêm, nước tương hay nước mắm giảm muối có thể được dùng nhưng chỉ với lượng rất ít.
Giai đoạn bé từ 2 tuổi trở lên
Ở giai đoạn này, bé đã có thể ăn gần như mọi món trong bữa ăn gia đình. Tuy nhiên, mẹ vẫn nên giữ thói quen nêm nhạt cho bé, hạn chế dùng các thức ăn chế biến sẵn, đồ hộp hay đồ ăn nhanh vì chúng chứa nhiều natri và chất bảo quản. Thay vào đó, mẹ nên ưu tiên dùng các gia vị tự nhiên tạo vị chua như chanh hay giấm để tăng hương vị, kích thích bé ăn ngon mà không cần dùng thêm muối hay đường.
Các thành phần và gia vị tuyệt đối không nêm cho bé ăn dặm
Trong giai đoạn ăn dặm, đặc biệt đối với bé dưới 1 tuổi, mẹ nên ưu tiên nêm nếm cho bé theo nguyên tắc giữ vị ngọt thanh tự nhiên từ rau củ, vị béo lành mạnh từ dầu ăn dặm và vị đạm tinh khiết từ thịt cá. Đồng thời, tuyệt đối tránh các loại gia vị và thành phần sau để bảo vệ sức khỏe và phát triển vị giác tự nhiên cho con
| Nhóm gia vị | Các loại cần tránh | Tác hại cho cơ thể |
| Chứa natri cao | Muối ăn, nước mắm, nước tương, bột nêm, hạt nêm | Những loại này khiến thận chưa trưởng thành của bé phải làm việc quá sức, tăng nguy cơ cao huyết áp và các bệnh về thận sau này. |
| Chứa đường | Đường tinh luyện, siro bắp, mật ong | Đường làm biến đổi khẩu vị nguyên thủy, ảnh hưởng xấu đến tiêu hóa và tăng nguy cơ sâu răng, béo phì sớm. Mật ong đặc biệt nguy hiểm với trẻ dưới 1 tuổi do có thể gây ngộ độc botulism đe dọa tính mạng. |
| Gia vị gây kích ứng | Bột ngọt (MSG), gia vị tổng hợp | Các loại gia vị này có thể gây kích ứng đường tiêu hóa nhạy cảm của trẻ, không mang lại giá trị dinh dưỡng mà còn làm tăng nguy cơ đau đầu, co giật và ảnh hưởng hệ thần kinh. |
Tóm lại, trong giai đoạn 6-12 tháng tuổi, mẹ tuyệt đối không nên nêm các loại gia vị truyền thống để bảo vệ thận và vị giác non nớt của bé. Khi bé lớn hơn, mẹ có thể chọn dùng các sản phẩm gia vị ăn dặm được thiết kế riêng biệt, có nguồn gốc tự nhiên và giảm mặn, an toàn dành cho bé ăn dặm. Việc này giúp bé làm quen dần với vị mới một cách nhẹ nhàng và khoa học mà không lo ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.
