Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh
là hiện tượng sinh lý phổ biến. Tuy nhiên, những trường hợp trào ngược nặng có thể gây ra biến chứng, ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ.’
Nội Dung
ToggleTrào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh là gì?
Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh là hiện tượng thức ăn, dịch dạ dày, hoặc không khí di chuyển từ dạ dày lên thực quản. Tình trạng này xảy ra ở hơn 50% trẻ sơ sinh và thường là trào ngược sinh lý, ít ảnh hưởng đến sức khỏe, chỉ xảy ra trong một khoảng thời gian ngắn và có thể tự khỏi khi trẻ lớn hơn. Tuy nhiên, khoảng 1% trẻ có thể gặp biến chứng như chậm tăng cân, nghẹt thở do hít phải chất nôn, hoặc viêm thực quản do acid trong dịch dạ dày.
Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh được chia thành hai nhóm chính: sinh lý và bệnh lý. Trào ngược sinh lý khá phổ biến và thường giảm dần khi trẻ được 7 tháng tuổi. Khoảng 85% trẻ bị trào ngược dạ dày sẽ cải thiện khi được 12 tháng tuổi và lên đến 95% khi được 18 tháng tuổi. Trào ngược dạ dày do bệnh lý (GERD) ít phổ biến hơn.
Phân biệt trào ngược sinh lý và bệnh lý
- Trào ngược sinh lý: Xảy ra trong một thời gian ngắn, không thường xuyên, chủ yếu xảy ra sau khi bú và không kèm theo bất thường. Trẻ vẫn ăn ngủ, vui chơi bình thường. Hiện tượng này thường giảm dần và biến mất sau khi trẻ được 7 tháng tuổi.
- Trào ngược bệnh lý: Xảy ra thường xuyên, kéo dài và đi kèm với các triệu chứng nghiêm trọng như chậm tăng cân, khó thở, hoặc viêm thực quản. Nếu trào ngược dạ dày diễn ra kéo dài và có các triệu chứng nghiêm trọng, mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để thăm khám và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân bệnh trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh
Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh chủ yếu xảy ra do hệ tiêu hóa của trẻ chưa phát triển hoàn thiện. Hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh chưa đủ mạnh để giữ thức ăn và dịch dạ dày bên trong dạ dày, dẫn đến hiện tượng trào ngược. Một số nguyên nhân chính gây ra tình trạng này bao gồm:
- Hệ tiêu hóa chưa phát triển hoàn thiện: Cơ thắt thực quản dưới (LES) chưa phát triển đủ mạnh để ngăn thức ăn và dịch dạ dày trào ngược lên thực quản.
- Tư thế nằm nhiều: Trẻ sơ sinh dành phần lớn thời gian nằm, điều này dễ gây ra trào ngược do không có lực trọng trường hỗ trợ ngăn thức ăn trào ngược.
- Ăn quá no: Khi trẻ ăn quá nhiều sữa, áp lực trong dạ dày tăng lên, làm cơ vòng thực quản mở ra và dẫn đến trào ngược.
- Trẻ sinh non hoặc có thể trạng kém: Các cơ vòng có thể giãn ra tự phát hoặc khi tiếp xúc với các chất kích thích như khói thuốc lá, caffeine.
- Dị ứng thức ăn: Dị ứng đạm sữa bò hoặc các chất khác trong thức ăn có thể góp phần gây trào ngược.
- Các vấn đề y tế khác: Dị tật giải phẫu như hẹp môn vị, hoặc các bệnh rối loạn chuyển hóa như khuyến khuyết chu trình ure, bất dung nạp fructose, hoặc galactosemia có thể gây trào ngược.
Triệu chứng trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh
Triệu chứng phổ biến nhất của trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh là hiện tượng trớ sữa. Trớ sữa khác với nôn mửa ở chỗ nó không liên quan đến sự co bóp của dạ dày, và thường xảy ra dễ dàng mà không cần sự gắng sức của trẻ.
Ngoài trớ sữa, trẻ sơ sinh bị trào ngược dạ dày có thể gặp các triệu chứng khác như:
- Dễ cáu gắt
- Biếng ăn
- Ho
- Ngủ không sâu giấc
- Thở khò khè hoặc thở rít
- Ngưng thở ngắt quãng hoặc cơn uốn cong lưng (hội chứng Sandifer)
- Chậm tăng cân hoặc sụt cân
Trào ngược dạ dày ở bé sơ sinh có đáng lo không?
Phần lớn các trường hợp trào ngược dạ dày là sinh lý và sẽ tự cải thiện theo thời gian, vì vậy thường không cần quá lo lắng. Tuy nhiên, nếu tình trạng trào ngược kéo dài và không được điều trị, có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như:
- Suy dinh dưỡng
- Còi cọc, chậm lớn
- Viêm thực quản, viêm mũi họng, viêm tai, viêm xoang, viêm phổi
- Nguy cơ hít sặc, suy hô hấp, ngưng thở
- Barrett thực quản, thậm chí ung thư
Do đó, nếu phát hiện bất kỳ triệu chứng bất thường nào hoặc nếu trào ngược dạ dày kéo dài, bố mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để thăm khám và nhận điều trị kịp thời.
Khi nào nên đưa bé gặp bác sĩ?
Bố mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ hoặc bệnh viện khi quan sát thấy các dấu hiệu sau:
- Trẻ chậm tăng trưởng hoặc sụt cân: Nếu trẻ không tăng trưởng đúng kỳ vọng hoặc sụt cân, đây có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
- Trẻ nôn ói dữ dội: Nếu trẻ nôn ói thường xuyên và kèm theo các cơn co thắt cơ bụng kéo dài, cần kiểm tra ngay.
- Chất nôn có màu bất thường: Nôn có màu vàng, xanh lá cây, nâu đậm hoặc có lẫn máu có thể chỉ ra vấn đề nghiêm trọng.
- Trẻ bỏ bú: Nếu trẻ đột ngột bỏ bú hoặc không bú đủ, cần thăm khám để xác định nguyên nhân.
- Trẻ đi ngoài phân có máu: Phân có máu có thể là dấu hiệu của vấn đề tiêu hóa hoặc viêm nhiễm.
- Trẻ khó thở hoặc da tím tái: Khó thở, da tím tái, hoặc ho lâu dai dẳng cần được điều trị ngay.
- Trẻ quấy khóc dữ dội: Nếu trẻ khó chịu hoặc quấy khóc dữ dội khi bú hoặc sau khi bú, điều này có thể là dấu hiệu của vấn đề.
- Trẻ ợ nóng, ợ chua thường xuyên: Ợ nóng hoặc ợ chua thường xuyên cần được kiểm tra để điều chỉnh chế độ ăn uống hoặc điều trị.
- Trẻ có dấu hiệu mất nước: Các dấu hiệu mất nước như khô miệng, ít đi tiểu, hoặc da khô cần được điều trị kịp thời.
Điều trị trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh
Khi điều trị trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh, các bác sĩ sẽ phân loại tình trạng trào ngược và mức độ nghiêm trọng để hướng dẫn điều trị phù hợp. Đối với trào ngược sinh lý, tình trạng có thể được cải thiện bằng các biện pháp sau:
- Giữ tư thế sau khi bú: Sau khi cho trẻ bú, nên giữ trẻ ở tư thế đứng hoặc ngồi trong khoảng 30 phút và vỗ nhẹ lưng trẻ để hỗ trợ tiêu hóa và giúp trẻ ợ hơi.
- Chọn núm vú phù hợp: Nếu sử dụng bình sữa, hãy chọn núm vú có kích thước phù hợp để tránh tình trạng dòng sữa quá mạnh, gây sặc sữa.
- Cho bú thường xuyên: Cho trẻ bú nhiều cữ nhỏ trong ngày, tránh bú quá no trong một lần để giảm áp lực trong dạ dày.
- Massage bụng: Massage nhẹ nhàng bụng và giúp trẻ cử động chân tay để hỗ trợ tiêu hóa, nhưng nên tránh massage ngay sau khi trẻ mới bú no.
Các biện pháp này có thể giúp giảm triệu chứng trào ngược và cải thiện sự thoải mái của trẻ. Nếu tình trạng trào ngược kéo dài hoặc nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề xuất các phương pháp điều trị khác.
