Những người ăn chay lâu dài hoặc có vấn đề về tiêu hóa thường dễ bị thiếu hụt
vitamin B12.
Sự thiếu hụt này có thể gây ra tình trạng thiếu máu, mệt mỏi, yếu cơ, các vấn đề về tiêu hóa, tổn thương thần kinh và rối loạn tâm lý.
1. Vitamin B12 là gì?
Vitamin B12 (cobalamin) là một loại vitamin tan trong nước, cần thiết cho việc hình thành tế bào hồng cầu, chuyển hóa tế bào, chức năng thần kinh, và sản xuất ADN. Cơ thể có khả năng lưu trữ vitamin B12 trong vài năm, do đó thiếu hụt vitamin B12 là rất hiếm.
2. Nguồn thực phẩm chứa vitamin B12
Vitamin B12 có nhiều trong các thực phẩm như thịt gia cầm, cá, và sản phẩm từ sữa. Ngoài ra, vitamin B12 cũng được thêm vào một số loại thực phẩm và có sẵn dưới dạng bổ sung qua đường uống. Trong một số trường hợp, tiêm vitamin B12 hoặc dùng xịt mũi có thể được chỉ định để điều trị thiếu hụt vitamin B12. Lượng vitamin B12 được khuyến nghị hàng ngày cho người lớn là 2,4 microgam.
3. Triệu chứng thiếu vitamin B12
Thiếu vitamin B12 có thể dẫn đến thiếu máu. Nếu thiếu hụt nhẹ, có thể không có triệu chứng rõ ràng, nhưng nếu không được điều trị, thiếu máu do thiếu vitamin B12 có thể gây ra các triệu chứng như:
- Yếu đuối, mệt mỏi, hay choáng váng
- Tim đập nhanh và khó thở
- Da nhợt nhạt
- Lưỡi nhợt nhạt
- Táo bón, tiêu chảy, chán ăn hoặc đầy hơi
- Các vấn đề về thần kinh như tê hoặc ngứa ran, yếu cơ và khó đi lại
- Mất thị lực
- Các vấn đề tâm thần như trầm cảm, mất trí nhớ hoặc thay đổi hành vi
4. Thiếu vitamin B12 gây ra các bệnh gì?
Việc hấp thụ vitamin B12 có thể trở nên khó khăn hơn khi bạn già đi. Thiếu vitamin B12 cũng có thể xảy ra nếu bạn đã phẫu thuật để giảm cân, cắt một phần dạ dày, hoặc uống nhiều rượu. Bạn cũng có thể dễ bị thiếu vitamin B12 hơn nếu:
- Có viêm teo dạ dày, làm mỏng niêm mạc dạ dày
- Thiếu máu ác tính khiến cơ thể khó hấp thụ vitamin B12
- Các bệnh ảnh hưởng đến ruột non như bệnh Crohn, bệnh celiac, sự phát triển quá mức của vi khuẩn có hại hoặc ký sinh trùng
- Rối loạn hệ thống miễn dịch, chẳng hạn như bệnh Graves hoặc lupus
- Đang dùng một số loại thuốc cản trở sự hấp thụ vitamin B12
Người ăn chay trường hoặc không ăn đủ các sản phẩm từ động vật cũng có nguy cơ thiếu vitamin B12 và cần bổ sung thông qua thực phẩm chức năng hoặc thực phẩm tăng cường vitamin B12.
5. Liều dùng vitamin B12 được khuyến cáo
Lượng vitamin B12 cần thiết có thể thay đổi tùy theo độ tuổi, chế độ ăn uống, tình trạng sức khỏe và các loại thuốc đang sử dụng. Lượng vitamin B12 trung bình được khuyến cáo theo Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ (CDC) như sau:
- Trẻ sơ sinh đến 6 tháng tuổi: 0,4 mcg
- Trẻ 7-12 tháng tuổi: 0,5 mcg
- Trẻ em từ 1-3 tuổi: 0,9 mcg
- Trẻ em từ 4-8 tuổi: 1,2 mcg
- Trẻ em từ 9 đến 13 tuổi: 1,8 mcg
- Thanh thiếu niên từ 14-18 tuổi: 2,4 mcg (2,6 mcg mỗi ngày nếu mang thai và 2,8 mcg mỗi ngày nếu cho con bú)
- Người lớn: 2,4 mcg (2,6 mcg mỗi ngày nếu mang thai và 2,8 mcg mỗi ngày nếu cho con bú)
6. Điều trị thiếu vitamin B12 có tác dụng gì?
Nếu bạn bị thiếu máu ác tính hoặc gặp khó khăn trong việc hấp thụ vitamin B12, bạn sẽ cần tiêm vitamin này ban đầu, sau đó chuyển sang bổ sung liều cao bằng đường uống. Nếu không ăn các sản phẩm động vật, bạn có thể bổ sung vào chế độ ăn uống các loại ngũ cốc tăng cường vitamin B12, sử dụng thực phẩm chức năng, hoặc dùng vitamin B12 liều cao.
Người lớn tuổi bị thiếu vitamin B12 có thể cần bổ sung vitamin B12 hàng ngày hoặc dùng vitamin tổng hợp có chứa B12. Trong hầu hết các trường hợp, việc bổ sung vitamin B12 đầy đủ sẽ cải thiện các triệu chứng, nhưng tổn thương thần kinh do thiếu hụt vitamin B12 có thể để lại di chứng vĩnh viễn.
7. Tác dụng phụ của vitamin B12
Khi sử dụng ở liều thích hợp, vitamin B12 rất an toàn cho cơ thể. Mặc dù lượng vitamin B12 khuyến nghị hàng ngày cho người lớn là 2,4 microgam, cơ thể chỉ hấp thụ lượng vừa đủ và sẽ thải ra lượng dư thừa qua đường nước tiểu.
Tuy nhiên, sử dụng vitamin B12 liều cao, chẳng hạn như trong điều trị thiếu hụt, có thể gây ra tác dụng phụ như:
- Chóng mặt
- Đau đầu
- Mệt mỏi
- Buồn nôn
- Nôn
Tương tác thuốc:
Một số thuốc có thể làm giảm hấp thu vitamin B12, bao gồm axit aminosalicylic, colchicine, metformin, thuốc ức chế bơm proton, và thuốc giảm axit dạ dày. Uống vitamin B12 cùng với vitamin C có thể làm giảm lượng vitamin B12 trong cơ thể. Để tránh sự tương tác này, nên uống vitamin B12 trước và chờ ít nhất 2 giờ trước khi dùng vitamin C.
