Ăn dặm tự chỉ huy (Baby-Led Weaning – BLW) hiện đang là phương pháp được rất nhiều phụ huynh hiện đại lựa chọn nhờ những lợi ích tuyệt vời như giúp bé phát triển kỹ năng nhai, tăng sự tự chủ và mang lại niềm vui trong mỗi bữa ăn. Tuy nhiên, khi cho bé ăn dặm theo phương pháp BLW, nhiều bé có xu hướng ăn ít hơn hoặc chọn thực phẩm theo sở thích, điều này khiến không ít mẹ lo lắng: “Liệu con ăn BLW có bị thiếu chất không?”
Bài viết dưới đây phân tích nguyên nhân cốt lõi và đưa ra giải pháp dinh dưỡng hiệu quả giúp bố mẹ an tâm để bé phát triển toàn diện.
Trẻ ăn BLW có dễ bị thiếu chất?
Các nghiên cứu dinh dưỡng và thực tế lâm sàng cho thấy nỗi lo này hoàn toàn có cơ sở. Nếu không có cách xây dựng thực đơn hợp lý, trẻ ăn theo phương pháp BLW có nguy cơ cao bị chững cân và thiếu hụt các vi chất quan trọng như sắt và kẽm, so với trẻ ăn dặm theo phương pháp truyền thống hoặc kiểu Nhật.
Về bản chất, phương pháp BLW không gây thiếu chất. Tuy nhiên, đặc thù của phương pháp này là trao quyền quyết định hoàn toàn cho bé. Trong những tháng đầu (6 – 8 tháng), kỹ năng xử lý thức ăn của bé chưa hoàn thiện. Phần lớn bé chỉ mút, bóp nát hoặc chơi với thức ăn thay vì ăn thật sự. Trong khi trẻ ăn truyền thống được đút một lượng bột hoặc cháo đậm đặc nhất định mỗi bữa, thì trẻ ăn BLW có thể kết thúc bữa ăn với cái bụng rỗng nếu bé không hợp tác, mải chơi hoặc chưa biết cách nuốt thức ăn thô.
Vì sao trẻ ăn BLW có nguy cơ thiếu dinh dưỡng cao hơn?
Để khắc phục tình trạng này, mẹ cần hiểu rõ ba rào cản lớn nhất khiến con không nạp đủ năng lượng và vi chất
Kỹ năng nhai nuốt chưa hoàn thiện
Ở giai đoạn đầu, bé chủ yếu dùng lợi để nghiền thức ăn. Nếu mẹ cho bé ăn thịt quá dai hoặc cắt miếng quá to, bé chỉ nhai để lấy nước ngọt rồi nhả phần bã. Như vậy, bé sẽ bỏ lỡ phần thịt – nơi chứa nhiều đạm và sắt nhất.
Thực đơn chưa cân đối
Tâm lý chung của các mẹ mới tập BLW là sợ con hóc. Vì vậy, mẹ thường ưu tiên các loại rau củ mềm như cà rốt, súp lơ, su su hấp… vì chúng dễ cầm nắm và an toàn. Tuy nhiên, rau củ chứa ít năng lượng (chủ yếu là nước và chất xơ). Bé có thể ăn no nhưng thực tế lại thiếu hụt nghiêm trọng năng lượng và protein để tăng cân.
Sụt giảm sắt và kẽm dự trữ
Đây là vấn đề nghiêm trọng nhất. Sau 6 tháng tuổi, lượng sắt và kẽm bé tích lũy từ mẹ đã cạn kiệt. Trẻ ăn dặm truyền thống thường được bổ sung sắt ngay nhờ các loại bột ăn dặm được tăng cường vi chất. Trong khi đó, trẻ BLW phải tự nhai thực phẩm thô để lấy vi chất. Việc nhai đủ thịt bò hay gan động vật để đáp ứng nhu cầu sắt mỗi ngày là thách thức lớn với hàm răng và cơ hàm còn non nớt của bé.
Dấu hiệu bé ăn BLW đang thiếu chất
Khi áp dụng phương pháp ăn dặm tự chỉ huy (BLW), mẹ cần đặc biệt lưu ý các dấu hiệu cảnh báo bé có thể đang thiếu chất sau để điều chỉnh thực đơn kịp thời:
- Chậm tăng cân hoặc sụt cân: Nếu bé không tăng cân đều, cân nặng đứng yên trong 2 tháng liên tiếp, thậm chí sụt cân trong một thời gian dài.
- Biếng ăn hoặc không hứng thú với thức ăn: Bé trở nên thờ ơ, không muốn ăn, hoặc chỉ ăn rất ít dù mẹ đã cố gắng đa dạng thực đơn.
- Da xanh xao, móng tay giòn, tóc khô: Những biểu hiện này thường liên quan đến thiếu sắt, kẽm hoặc các vi chất thiết yếu.
- Chậm phát triển kỹ năng vận động hoặc nhận thức: Bé hay mệt mỏi, ít hoạt động, ngủ không sâu giấc.
- Hay ốm vặt, sức đề kháng kém: Hệ miễn dịch suy giảm khiến bé dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn, viêm nhiễm nhẹ.
Cách bổ sung dinh dưỡng cho bé ăn BLW
Ưu tiên nhóm chất đạm và chất béo
Thay vì chỉ cho bé ăn rau củ luộc đơn thuần, mẹ nên đa dạng thực đơn bằng cách ưu tiên các loại thực phẩm giàu đạm, sắt, kẽm như thịt, cá, trứng, gan và đậu. Khi chế biến, mẹ nên cắt nhỏ, nấu mềm hoặc nghiền nhuyễn các thực phẩm khó nhai để bé dễ dàng hấp thu dưỡng chất.
Mẹ cũng có thể tăng thêm năng lượng cho mỗi miếng ăn bằng cách lăn thực phẩm qua vụn dừa, bột hạnh nhân hoặc rưới thêm dầu ăn dặm chất lượng lên thức ăn. Những cách này giúp bé ăn ngon miệng hơn và hấp thu đủ chất để phát triển toàn diện.
Tăng cường thêm bữa phụ giàu vi chất
Vì bé ăn bữa chính chưa được nhiều, bữa phụ đóng vai trò rất quan trọng trong việc bù đắp lượng vi chất thiếu hụt. Thay vì chọn các loại bánh chỉ chứa tinh bột rỗng (như bánh gạo thông thường), mẹ nên ưu tiên các loại bánh ăn dặm được thiết kế riêng cho bé BLW, có bổ sung sắt và kẽm theo tỷ lệ khoa học.
Ví dụ, Bánh ăn dặm tự chỉ huy (BLW Starter) của Mămmy là lựa chọn lý tưởng. Bánh được bổ sung sắt và kẽm, giúp bù đắp trực tiếp lượng vi chất bé chưa nạp đủ từ thịt cá trong bữa chính – yếu tố then chốt hỗ trợ sự phát triển trí não và tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ. Với công nghệ chế biến đặc biệt, bánh có độ xốp giòn nhưng tan nhanh ngay khi tiếp xúc với nước bọt, giúp mẹ hoàn toàn yên tâm về nguy cơ hóc nghẹn, đồng thời bé tự tin khám phá và mẹ an tâm để con tự chủ trong ăn uống.
Bánh có dạng que dài 1 – 1.5cm, kích thước được nghiên cứu phù hợp với bàn tay nhỏ của bé. Thiết kế này giúp con dễ dàng cầm nắm, điều phối lực tay và tự đưa vào miệng, từ đó rèn luyện kỹ năng vận động tinh hiệu quả. Sản phẩm không chứa muối, đường, chất bảo quản hay hương liệu tổng hợp, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho hệ tiêu hóa và thận còn non nớt của bé.
