Khi trẻ bước vào giai đoạn ăn dặm, bánh ăn dặm thường xuyên được giới thiệu như một thực phẩm bổ sung tiện lợi. Tuy nhiên, đứng trước vô số lựa chọn và thông tin, nhiều mẹ thường phân vân: “Có nên cho con ăn bánh ăn dặm không? Vì sao nên bổ sung bánh ăn dặm cho con? Và bánh ăn dặm có thực sự mang lại lợi ích cho sức khoẻ của bé?”
Trong bài viết này, Mămmy sẽ giúp mẹ hiểu rõ về công dụng và lợi ích của bánh ăn dặm, đồng thời chỉ ra những hạn chế và 3 sai lầm phổ biến mà các mẹ cần tránh để hành trình ăn dặm của bé trở nên an toàn và hiệu quả hơn.
Có nên cho bé ăn bánh ăn dặm không?
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, việc cho bé ăn bánh ăn dặm là hoàn toàn nên và có lợi nếu được sử dụng đúng cách, đúng thời điểm và dưới sự kiểm soát hợp lý.
Bánh ăn dặm không chỉ đơn thuần là nguồn năng lượng mà còn là công cụ hỗ trợ quan trọng giúp bé phát triển nhiều kỹ năng thiết yếu, đặc biệt trong giai đoạn đầu làm quen thức ăn ngoài sữa mẹ hoặc sữa công thức. Tuy nhiên, nếu cho bé ăn bánh ăn dặm không khoa học hoặc quá nhiều sẽ tiềm ẩn những rủi ro nhất định về dinh dưỡng và thói quen ăn uống.
Lợi ích thiết thực của bánh ăn dặm trong sự phát triển toàn diện của trẻ
Phát triển kỹ năng vận động tinh
Khi bé tự cầm bánh ăn dặm và đưa vào miệng, bé đang luyện cho tay và mắt phối hợp linh hoạt với nhau. Đây là bước quan trọng giúp bé phát triển kỹ năng dùng đầu ngón tay để cầm vật nhỏ, tiền đề để sau này bé có thể tự xúc ăn và thực hiện các hoạt động nhỏ một cách độc lập.
Kích thích cơ hàm và phản xạ nhai
Trong giai đoạn bé từ 6-8 tháng, khi răng bắt đầu nhú lên, cơ hàm và nướu cần được luyện tập để khỏe mạnh hơn. Bánh ăn dặm cứng hơn cháo hay bột sẽ giúp bé tập nhai, từ đó tăng cường cơ hàm và học cách nhai thức ăn tốt hơn, sẵn sàng cho việc ăn dặm đa dạng hơn sau này.
Bổ sung năng lượng và vi chất quan trọng
Hiện nay, nhiều loại bánh ăn dặm còn được bổ sung thêm các dưỡng chất quan trọng như sắt, canxi, kẽm và vitamin nhóm B. Những loại bánh này rất tiện lợi để làm bữa phụ cho bé, vừa giúp bé có năng lượng tạm thời, vừa hỗ trợ cung cấp thêm vitamin và khoáng chất cần thiết cho sự phát triển toàn diện của bé.
Cách phân biệt và lựa chọn các loại bánh ăn dặm cho bé
Khi các mẹ tìm hiểu về bánh ăn dặm, điều quan trọng là hiểu rõ các loại bánh khác nhau và cách chọn sao cho phù hợp với độ tuổi, giai đoạn phát triển và nhu cầu của bé.
Phân loại theo độ tuổi và kết cấu bánh
Bánh ăn dặm dành cho bé từ 6 tháng tuổi
Ở giai đoạn đầu tập ăn dặm, bé còn khá yếu nên mẹ nên chọn loại bánh ăn dặm mềm, dễ tan trong miệng để tránh tình trạng hóc nghẹn. Đây là loại bánh có kết cấu xốp, nhẹ, khi cho vào miệng sẽ nhanh chóng tan ra. Loại bánh này giúp bé làm quen với cảm giác mới khi ăn thức ăn rắn, đồng thời hỗ trợ bé phát triển phản xạ nhai và nuốt một cách tự nhiên, an toàn hơn.
Bánh ăn dặm dành cho bé từ 7 đến 9 tháng tuổi
Khi bé bắt đầu mọc răng và nhai tốt hơn, mẹ có thể chọn loại bánh ăn dặm giòn, có độ cứng vừa phải. Loại bánh này cứng hơn bánh mềm một chút nên giúp bé luyện cơ hàm, phát triển kỹ năng nhai và làm quen với nhiều loại kết cấu thức ăn phong phú hơn.
Bánh ăn dặm dành cho bé từ 1 tuổi trở lên
Giai đoạn này bé đã phát triển tốt kỹ năng ăn nhai, nên mẹ có thể chọn những loại bánh có hình dáng đa dạng như bánh que, bánh viên nhỏ hoặc bánh miếng nhỏ có kết cấu giòn. Những loại bánh này không chỉ giúp bé luyện tập khả năng cầm nắm và vận động tinh mà còn giúp bé tập cắn, nhai từng miếng nhỏ một cách dễ dàng và an toàn hơn.
Phân loại theo hình dáng bánh ăn dặm
- Bánh ăn dặm dạng que: Thiết kế nhỏ gọn, vừa tay bé, giúp bé dễ cầm nắm và luyện kỹ năng tay-mắt phối hợp. Bánh que phù hợp cho những bé đang tập tự cầm ăn.
- Bánh ăn dặm hình sao, tròn hoặc viên bi nhỏ: Loại này thường có kích thước nhỏ, dễ tan trong miệng, giúp bé luyện tập kỹ năng nhai và nuốt, đồng thời làm quen với các hình dạng đa dạng giúp tăng sự hứng thú khi ăn.
- Bánh dạng miếng vuông hoặc thanh dài: Thích hợp cho bé đã có kỹ năng ăn nhai tốt hơn, giúp bé tập cắn, nhai và cảm nhận kết cấu thức ăn khác nhau.
Bé ăn nhiều bánh ăn dặm có tốt không?
Bé ăn nhiều bánh ăn dặm không hoàn toàn là tốt nếu mẹ không kiểm soát đúng cách. Mặc dù bánh ăn dặm có nhiều lợi ích, nhưng nếu lạm dụng hoặc chọn sai loại bánh sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của bé.
Nguy cơ biếng ăn và mất cân bằng dinh dưỡng
Bánh ăn dặm thường có vị ngọt, thơm, dễ ăn hơn bữa chính như cháo, bột ăn dặm hay rau củ. Nếu cho bé ăn quá nhiều bánh trước hoặc gần bữa chính, bé sẽ cảm thấy “no ảo” (no ngang) dẫn đến từ chối ăn bữa chính. Điều này dễ khiến bé không nhận đủ chất đạm, chất béo tốt và chất xơ từ thực phẩm tự nhiên, gây mất cân bằng dinh dưỡng.
Nguy cơ hóc, nghẹn
Đây là rủi ro nghiêm trọng nhất. Nếu mẹ chọn bánh có kết cấu quá cứng so với khả năng nhai, nuốt của bé, hoặc để bé ăn khi không có sự giám sát của mẹ (như khi bé đang bò, nằm hay chơi), nguy cơ hóc rất cao và có thể nguy hiểm đến tính mạng.
Gánh nặng cho hệ tiêu hóa và thận
Nhiều loại bánh có chứa nhiều đường tinh luyện và muối (natri), nếu ăn nhiều sẽ gây áp lực cho hệ tiêu hóa và thận còn non yếu của bé. Hơn nữa, ăn nhiều bánh ngọt dễ làm bé quen miệng với vị ngọt, ảnh hưởng đến sở thích ăn uống lành mạnh sau này.
3 sai lầm phổ biến khi cho bé ăn bánh ăn dặm
Cho bé ăn bánh ăn dặm là một trong những bước quan trọng giúp con vừa bổ sung dinh dưỡng vừa phát triển kỹ năng nhai, cầm nắm. Giá trị của bánh ăn dặm phụ thuộc hoàn toàn vào cách sử dụng của cha mẹ. Dưới đây là 3 sai lầm phổ biến nhất cần tuyệt đối tránh:
Dùng bánh ăn dặm thay thế bữa ăn chính
Bánh ăn dặm được xếp vào nhóm “thực phẩm bổ sung”, không phải là “bữa ăn chính”. Các loại bánh được làm ra để cung cấp năng lượng nhanh và rèn luyện kỹ năng ăn nhai cho bé, hoàn toàn không thể thay thế được bữa ăn chính vốn cần cung cấp đầy đủ 4 nhóm dưỡng chất quan trọng như tinh bột, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất.
Mẹ tuyệt đối không dùng bánh để “dụ” trẻ ăn khi trẻ bỏ bữa chính. Bánh chỉ nên được dùng vào các bữa phụ, cách bữa chính ít nhất 1.5 đến 2 tiếng.
Lựa chọn bánh không phù hợp độ tuổi và thành phần
Rất nhiều mẹ lầm tưởng bánh quy của người lớn cũng dùng được cho bé, hoặc chọn loại bánh quá cứng so với khả năng nhai của con. Thành phần đường, muối, chất bảo quản trong bánh người lớn thường chứa nhiều đường, muối và chất bảo quản vượt xa mức an toàn, khuyến nghị cho trẻ nhỏ.
Để an toàn, mẹ hãy đọc kỹ thành phần, ưu tiên loại bánh không đường và hàm lượng muối (Natri) thấp. Với bé 6-8 tháng, mẹ nên chọn bánh có kết cấu dễ tan như bánh gạo để bé ăn an toàn và thích thú hơn.
Thiếu giám sát khi trẻ ăn
Nhiều mẹ chủ quan nghĩ bánh “dễ tan” hay bé đã quen ăn nên không cần chăm sóc kỹ. Nhưng sự thật, tai nạn hóc nghẹn có thể xảy ra bất kỳ lúc nào.
Nguyên tắc an toàn tuyệt đối là luôn luôn giám sát. Trẻ phải ăn ở tư thế ngồi thẳng (tốt nhất là ngồi trên ghế ăn dặm), không ăn khi đang di chuyển, nằm, hoặc cười đùa.
Bánh ăn dặm không chỉ là món ăn bổ sung cho bé mà còn là công cụ giúp bé luyện tập kỹ năng cầm nắm và làm quen với kết cấu thức ăn thô. Do đó, cha mẹ cần sử dụng một cách có ý thức, chọn lọc sản phẩm thông minh và tuyệt đối không lạm dụng để tránh các rủi ro về biếng ăn và mất cân bằng dinh dưỡng.
