Dầu – mỡ và sức khỏe trẻ em
Chất béo bao gồm dầu, mỡ thuộc nhóm chất dinh dưỡng chính và có vai trò cần thiết với cơ thể, là nguồn sinh năng lượng quan trọng. Đặc biệt, chất béo giúp cho sự phát triển sớm về trí tuệ và thể lực của trẻ. Dầu – mỡ là dung môi để hòa tan các loại vitamin. cơ thể muốn hấp thu và sử dụng tốt các vitamin A, D, E, K… cần có dầu – mỡ.
Ăn thiếu chất béo là một trong những nguyên nhân bé chậm tăng cân do thiếu năng lượng. Mặt khác, chế độ ăn thiếu dầu – mỡ trẻ không hấp thu được các loại vitamin A, D, K, E… dẫn đến còi xương, chậm lớn, suy giảm miễn dịch hay ốm đau. Trong những năm đầu đời, trẻ phát triển và tăng trưởng nhanh cả về thể chất và tinh thần. Các thiếu hụt về chất béo trong khẩu phần ăn hàng ngày ảnh hưởng đến chức phận nhiều cơ quan, đặc biệt là cơ quan thần kinh. Do vậy, với trẻ em, khẩu phần ăn cần đảm bảo đủ chất béo.
Vậy dầu và mỡ khác nhau như thế nào?
Dầu và mỡ đều cung cấp năng lượng như nhau (1g cung cấp 9kcalo) nhưng khác nhau về thành phần các axít béo. Dầu thực vật có nhiều axít béo chưa no cần thiết cho cơ thể nhưng lại rất ít hoặc không có axít arachidonic – một axít béo chưa no cần thiết có 3 liên kết kép trong thành phần và có nhiều vai trò trong quan trọng trong cơ thể. Dầu thực vật không chứa cholesterol còn mỡ động vật, đặc biệt mỡ gan cá và một số mỡ động vật sống ở biển, có nhiều vitamin A, D và axít arachidonic cần thiết cho cơ thể.
Mỡ động vật có nhiều cholesterol, một chất cũng cần thiết với trẻ em. Với trẻ em, ngoài ăn dầu thực vật nên ăn các loại dầu chiết xuất từ mỡ cá, gan cá như dầu cá hồi, dầu cá tuyết có chứa nhiều các axít béo Omega-3, DHA và EPA rất tốt cho trẻ em. Dầu cá giúp quá trình phát triển não bộ ở trẻ em, tăng cường thị giác đồng thời có thể ngăn chặn các rối loạn hành vi và những khó khăn trong học tập của trẻ. Các loại mỡ động vật chứa nhiều axít béo no, nhiều cholesterol không tốt cho hệ tim mạch của người cao tuổi nhưng với trẻ em cholestrol là chất cần thiết tham gia cấu tạo màng tế bào và sản xuất các nội tiết tố sinh dục, thượng thận cho nên không nên loại bỏ mỡ trong các bữa ăn hàng ngày của trẻ, với trẻ em nên ăn nửa dầu, nửa mỡ.
Những điều cần lưu ý về dầu ăn dặm bổ não cho trẻ
Với các loại dầu ăn cooking (dầu dùng cho chiên xào)thì cho ngay từ đầu hoặc trong khi nấu. Còn loại dầu ăn ghi trên nhãn không chiên, xào hoặc ghi là dầu trộn salad, dầu có chất béo không no như: dầu cá hồi, dầu oliu sẽ cho sau khi nấu xong, đã nhấc xuống khỏi bếp.
Dầu, mỡ sử dụng cho chiên, rán còn thừa tốt nhất là nên bỏ đi, bởi vì sau khi qua nhiệt độ cao trong thời gian dài, các vitamin có trong dầu sẽ bị phá huỷ, làm dầu ăn giảm chất dinh dưỡng. Mặt khác, dưới tác động của nhiệt độ cao (trên 180oC), các chất trong dầu sẽ gây ra phản ứng phân giải hoặc tổng hợp và sản sinh các chất an-đê-hít, axít béo tự do… là những chất rất có hại cho cơ thể.
Khi chọn lựa các loại dầu dùng cho trẻ, chúng ta nên tìm hiểu rõ nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm để tránh tình trạng mua nhầm những loại dầu kém chất lượng, được sản xuất trôi nổi trên thị trường.
Trẻ nhỏ có hệ tiêu hóa chưa phát triển đầy đủ cần những chất béo tốt, nguồn gốc thực vật mới có thể hấp thụ tối ưu. Các chất béo nguồn gốc động vật nên chiếm 70% chế độ ăn, 30% còn lại là chất béo từ thực vật ( dầu lạc, dầu mè, dầu đậu nành, dầu cải, dầu óc chó…)
Nên chọn các loại dầu ăn đóng chai của các nhà sản xuất có uy tín.
Dầu ăn dặm bổ não
Các loại dầu ăn dặm chứa DHA và OMEGA 3 cao sẽ giúp phát triển não bộ, tạo chất xám và hình thành tế bào thần kinh ở trẻ nhỏ. Hay còn gọi là dầu ăn dặm bổ não. DHA có nhiều nhất trong dầu cá hồi và OMEGA 3 ở hạt lanh dễ hấp thụ nhất. Mẹ cũng nên có dầu để ăn và dầu để nấu riêng.
Số lượng dầu mỡ cho trẻ trong 1 ngày bao nhiêu là đủ?
Khi cho trẻ dùng bất cứ loại dầu ăn nào cũng cần ăn từ ít rồi tăng dần để xem có thích hợp hay không, trẻ có muốn ăn hay không. Khi trẻ bị tiêu chảy cần giảm lượng dầu mỡ trong các bữa ăn để giảm tiêu chảy. |
ThS.BS. Lê Thị Hải – Suckhoedoisong.vn
